De supermarkt is de meest bezochte plek om onze boodschappen te doen. We rennen er naartoe als we iets vergeten zijn, maar struinen er op een zaterdag ook uren rond om in te slaan voor de week. Vaak hebben we een favoriet. We kijken dan niet meer regelmatig verder naar andere aanbieders; onze vertrouwde supermarkt heeft de monopoly als het gaat om onze aandacht op zoek naar voedzame voorraad. We fietsen een enkele keer langs een andere drogist omdat onze liefste shampoo daar die week wat goedkoper is, maar houden van onze vertrouwde shop-routine.
Natuurlijk zit er zeker wel wat nuance in bovenstaande schets. De kern is echter wel degelijk dat mensen gewoontedieren zijn; als er eenmaal een supermarkt goed bevalt, blijven wij maar al te graag terug komen. Dit loopt vaak tijden onbedachtzaam zo door, zelfs als een andere supermarkt intussen betere aanbiedingen heeft verkregen of lekkerdere producten heeft. Vaak weten we niet eens zo goed wat de ander nu precies te bieden heeft. Dit patroon heeft ervoor gezorgd dat wij al tijden onze aanbieders niet meer nader onderzoeken. Terwijl dit wel degelijk veel voordelen kan hebben, zo ook voor degenen met Zero Waste-voornemens.
Stel jezelf vragen: Hoe komt afval bij mij terecht?
Als je een oplossing zoekt voor een probleem – in dit geval het effect dat ons afval heeft op de wereld en alle levende wezens die daar op wonen – is het belangrijk om onderzoek te doen. Wat de Zero Waste-Movement eigenlijk doet, is jezelf vragen laten stellen over wat nu een verstandige, betere optie is voor gewoonten die we hebben ontwikkeld. Is het verstandig om al onze boodschappen in te slaan in de winkel waar we al jaren komen, soms op blindelings vertrouwen, of kunnen we onze producten beter op een andere plaats halen? Omdat deze andere optie betere effecten heeft op onze planeet?
De Markt
Zo kijken we zelfs vaak niet eens meer naar de opties die we vroeger al hadden. We zijn verzand geraakt in onze gebruiken, zelfs in degene die niet bieden wat ze ons in eerste instantie beloofden. Ik heb het hier niet eens zo zeer over ‘nieuwe aanbieders’ of ‘een nog betere supermarkt dan die we al bezoeken’. Ik heb het in dit geval over een marktplaats waar vroeger ook al overheen werd gestruind en veel producten worden aangeboden die in het heden in de Zero Waste-Movement passen. Ze worden namelijk vaak aangeboden in hoeveelheid naar keuze, zonder verpakking en indien verzocht zelfs zonder bon of verdere afval-productie. Je raad het al: de Markt.
Zelf meegebrachte, milieuvriendelijke verpakkingen
Op de markt liggen veel producten in de kratjes waarin zij geplukt, gerooid of verzameld zijn. Veel van de verpakkingsmaterialen waarin aanbieders hun producten verkopen, zijn al milieuvriendelijker dan in de supermarkt. Ze hebben papieren zakjes of kartonnen doosjes waarin je de spulletjes netjes mee naar huis kunt nemen. Omdat ook op de markt echter nog regelmatig gebruik wordt gemaakt van plastic, is het slim om zelf materiaal mee te nemen waarin je de producten ter plekke zelf kunt verpakken ter transport naar huis.
Je kunt deze verpakkingsmaterialen zelf maken, maar inmiddels ook op verschillende plekken kopen. Het is leuk om van een oud laken of kussensloop een zakje te maken waar je bijvoorbeeld groenten of fruit in mee kunt nemen. Een veter kan dienen als sluiting. Een voorbeeld van een plek om deze herbruikbare verpakkingen te kopen is de Website van Bag-Again. Op deze pagina kun je verschillende mooie zakjes vinden voor zaken zoals groenten, fruit, brood en droge producten.
Niet alleen de verpakking, maar ook de productie
Deze manier van consumeren (kijken naar welk afval je produceert bij je aankoop) is van belang bij het doen van je boodschappen, maar is ook zeker relevant bij alle andere zaken die je aanschaft. Je kunt ook kijken naar hoeveel afval een product geproduceerd heeft bij de maak ervan.
Zo wordt er bij de productie van een jeansbroek maar liefst 42 liter water gebruikt. Met de term gebruikt, wordt helaas ook vaak bevuild bedoeld. In dit water worden chemicaliën geloosd en ander afval wat ontstaat bij het produceren van de broek. Zo bestaan er merken die maar liefst 96% van dat waterverbruik minderen. Dus: minder afval in het water wat ook drinkwater had kunnen zijn. Als je heel graag een nieuwe broek wilt, zou je voor deze optie kunnen gaan in plaats van de gebruikelijke jeans. Wil je het echter helemaal goed doen, dan kun je beter een broek kopen uit een tweedehands winkel of leuk kleding ruilen met je vrienden. Zo heb jij toch iets nieuws, maar is er geen vraag ontstaan naar nieuwe afval-producerende productie (zie ook het eerste artikel: ”Zero Waste… Waarom?”).
Upcyclen
Nog een voorbeeld van Zero Waste leven is kijken of je een product wat niet meer doet wat het voor je moet doen kunt maken, in plaats van gelijk een nieuwe aan te schaffen. Heb je een vestje met een gaatje er in? Naai dit gaatje dicht in plaats van dat je een nieuw vestje koopt. Heb je een radio die niet meer werkt? Vraag die handige oom eerst even om er naar te kijken, voordat de radio naar het schroot gaat en jij naar de winkel.
Daarnaast kun je producten die ergens voor gemaakt zijn, soms nog voor een andere functie gebruiken (dit noemen ze up-cyclen): Zo gebruiken wij zelf bijvoorbeeld oude groentepotjes als vaasjes, in plaats van dat we ze weg gooien/recyclen. Up-cyclen is niet alleen milieuvriendelijk, maar kan ook een echte uitdaging zijn. Hoeveel nieuwe functies kan een leeg wc-rolletje bijvoorbeeld vervullen, nadat het papier op is? ‘Challenge accepted’!
Kijk eens rond!
De vorige keer heb je gekeken naar wat voor afval je nu eigenlijk maakt. Deze keer vragen we je om te kijken hoe afval eigenlijk bij je terecht komt of op welke manieren je nog meer afval produceert dan naast je eigen bak in huis. Vaak heeft het te maken met de producten die je koopt of de spullen die je aanschaft. Kijk naar zaken als verpakkingsmateriaal, duurzaamheid van het product, productie en/of andere plekken en opties die je hebt die misschien minder afval produceren. De mogelijkheden zijn vaak eindeloos!
Het is leuk om te ontdekken hoe makkelijk sommige kleine dingen te veranderen zijn in een betere en milieuvriendelijkere optie. Ga op ontdekkingsreis in je eigen omgeving, welke opties heb jij allemaal? De markt is hier slechts een eerste voorbeeld, maar jij vindt vast veel meer oplossingen!
Zet hem op!